De holistische mens op vijf niveaus - deel 1: Een werkbaar model

In de vele jaren dat ik studie heb gemaakt van de mens – onder andere door mijzelf te bestuderen – ben ik tot het inzicht gekomen dat mensen bestaan op vijf niveaus, uiteenlopend van het fysieke tot en met een spiritueel niveau.

In een serie artikelen beschrijf ik deze niveaus en de betekenis ervan voor onze gezondheid, eventuele ziekte(s) en ons welbevinden, en hoe het jou kan helpen om op al deze niveaus in balans te komen. Want pas dán ervaar je ware evenwichtigheid en daarmee een diepe gelukzaligheid.

De holistische mens op vijf niveaus, deel 1: Een werkbaar model

Vaak worden mensen beschouwd op twee lagen: fysiek en mentaal, of meer klassiek op drie: lichaam, geest en ziel. Daarbij worden die delen vaak als op zichzelf staande ‘objecten’ of entiteiten gezien.

In mijn holistische kijk op mensen maak ik onderscheid tussen vijf niveaus. (In werkelijkheid zijn het er oneindig veel, want deze niveaus vloeien naadloos in elkaar over. De mens is in mijn visie één geheel. Zoals alles in de materiële wereld is ook dit dus een model: een vereenvoudiging van de werkelijkheid om deze begrijpelijk en hanteerbaar te maken.)

De twee- en drie-lagen modellen zijn overigens in bepaalde gevallen heel bruikbaar. Ze laten echter ook belangrijke aspecten onbelicht. In het vijf-lagen-model is meer verfijning aangebracht en daardoor is het beter bruikbaar om aan te geven waar je aan zou kunnen werken om je gezonder, fitter en gelukkiger te voelen en om dat ook werkelijk te zijn!

Hieronder leg ik je mijn model uit. Ik bouw het op vanuit het bekendere drie-lagen-model: lichaam, geest en ziel.

We zijn allemaal vertrouwd met het lichaam; dat waar we onszelf de meeste tijd mee identificeren. Waaraan we anderen herkennen en waar we zoveel oordelen over hebben (mooi, lelijk, dik, te grote of te kleine van het een of ander, gezond, ziek, enz.).

Bij de geest hebben veel mensen ook wel een idee. Dat ongrijpbare stukje van de mens. Je gedachten en overtuigingen.

Als het op de ziel aankomt, wordt het vaak al lastiger. Sommigen associëren dat – vaak vanuit een kerkelijk verleden – met het niet-tastbare (geestelijke) deel van de mens dat het lichaam verlaat bij het sterven. Anderen geloven niet in een ziel. In verschillende levensovertuigingen wordt de ziel omschreven als de kern van de mens, de essentie, een (punt van) licht, dat waar we uit voortkomen. Het is het spirituele aspect van de mens.

Wat je niet zo vaak leest, is dat zich tussen deze drie lagen nog twee andere lagen bevinden. Dit zijn een soort overgangen van de ene laag naar de andere. Deze lagen verbinden steeds twee van de drie aspecten met elkaar. Deze lagen noem ik emoties en relaties. Je krijgt dan de volgende vijf lagen:
lichaam, emoties, geest, relaties, ziel.

Emoties vormen de verbinding tussen het stoffelijke lichaam en de geestelijke gedachten. We praten over gevoel, maar beseffen vaak niet dat we zowel iets kunnen voelen met ons lichaam (warmte, kou, pijn) als met onze geest (blijdschap, verdriet, weemoed). Als iemand je vraagt: “Hoe voel jij je nu?”, dan betekent dat iets heel anders als je net een pijnstiller hebt genomen, dan wanneer de vraag wordt gesteld nadat je een flinke huilbui hebt gehad. De laag ‘emoties’ kent beide aspecten en verzorgt de wisselwerking tussen het lichaam en de gedachten.

Relaties zijn verbindingen die we aangaan in de meest brede zin van het woord. Dit wordt ook wel het systemische niveau genoemd. Op deze laag spelen de verbindingen met andere mensen zich af, maar ook de verbindingen met gebeurtenissen of organisaties (werk, kerk, club, dorp, enz.). De wijze waarop onze verbindingen zich in ons leven manifesteren, zijn in hoge mate bepalend voor hoe we denken én wat we voelen, en dat vertaalt zich in het lichaam. Het uit zich in een krachtige gezondheid of juist een zwakkere; in welbevinden of juist in (de neiging tot) zwartgalligheid. En soms in ziektebeelden.

Het hier beschreven model kan worden gebruikt om mensen te helpen helen. Heling dient op alle niveaus (of in elk geval op de in onbalans geraakte niveaus) plaats te vinden. Balans op elk niveau én tussen de niveaus onderling is nodig om heel te zijn of te worden. Binnen elk van deze lagen kunnen namelijk uiteenlopende elementen worden onderscheiden om het model te verfijnen en nog bruikbaarder te maken. Al deze (energie)niveaus staan nauw met elkaar in verband en tussen de niveaus vindt er voortdurend een wisselwerking plaats met een bepaalde ordening.

In volgende artikelen vertel ik je meer over alle niveaus, hun onderlinge samenhang, de manier waarop ze je gezondheid en welbevinden (kunnen) beïnvloeden en hoe je heling kunt bewerkstelligen – of in elk geval de kans op heling vergroten – door balans in je gehele systeem te brengen.